Η εργασιακή μετανάστευση στην Ελλάδα έχει αναδειχθεί σε κρίσιμη λύση για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων ελλείψεων εργατικού δυναμικού σε βασικούς τομείς της οικονομίας, όπως οι κατασκευές, ο τουρισμός, η γεωργία και η βιομηχανία. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι ελλείψεις προσωπικού έχουν ενταθεί την τελευταία δεκαετία, επηρεάζοντας όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων και επιβεβαιώνοντας ότι η προσέλκυση εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες αποτελεί πλέον στρατηγική προτεραιότητα για τη βιωσιμότητα της αγοράς εργασίας.
Στο πλαίσιο αυτό, επιβεβαιώνεται περαιτέρω η ανάγκη αναμόρφωσης και επικαιροποίησης του ισχύοντος πλαισίου μετανάστευσης, δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά εργασίας, όπου οι ελλείψεις προσωπικού παρατηρούνται σε διαρκώς αυξανόμενο αριθμό κλάδων και επαγγελμάτων. Παρά τις εγκρίσεις απασχόλησης αλλοδαπών εργαζομένων που εκδίδονται σε ετήσια βάση, σημαντικό μέρος αυτών δεν οδηγεί τελικά στην άφιξη εργαζομένων, λόγω καθυστερήσεων, γραφειοκρατικών εμποδίων, κατακερματισμού αρμοδιοτήτων και έλλειψης προβλεψιμότητας στις διαδικασίες. Ιδιαίτερα ενδεικτική είναι η αύξηση των εκκρεμών αιτήσεων αδειών διαμονής για εργασία, όπως αποτυπώνεται στα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Ειδικότερα, ο αριθμός των εκκρεμών αιτήσεων αυξήθηκε από 306 το 2021, σε 2.185 το 2022, 8.257 το 2023, 28.699 το 2024, για να φθάσει τις 53.129 εκκρεμείς αιτήσεις το 2025, τη στιγμή που οι πραγματικές ανάγκες σε εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα υπερβαίνουν τις 300.000 θέσεις σε τομείς όπως ο τουρισμός, οι κατασκευές, η γεωργία και η βιομηχανία. Η κλιμακούμενη αυτή επιβάρυνση αναδεικνύει τις συστημικές καθυστερήσεις και την ανάγκη ουσιαστικών παρεμβάσεων για τη διασφάλιση ενός αποτελεσματικού, σύννομου και λειτουργικά επαρκούς μηχανισμού νόμιμης εισόδου εργαζομένων τρίτων χωρών. Παρά τις θεσμικές παρεμβάσεις και τις μεταρρυθμίσεις στο ισχύον πλαίσιο, η εργασιακή μετανάστευση εξακολουθεί να αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για τη βιώσιμη ενίσχυση του εργατικού δυναμικού σε τομείς υψηλής ζήτησης.
Σε απάντηση αυτών των διαρθρωτικών δυσλειτουργιών, η Κυβέρνηση προτίθεται να ενισχύσει τον ρόλο των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης, ιδίως σε έργα δημοσίου ενδιαφέροντος ή στρατηγικής σημασίας, με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών προσλήψεων και την ταχύτερη έκδοση θεωρήσεων εισόδου, μέσω της μείωσης του χρόνου αναμονής για συνεντεύξεις στα προξενεία. Στο ίδιο πλαίσιο, οι διμερείς συμφωνίες κινητικότητας εργατικού δυναμικού με χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ινδία, το Μπανγκλαντές και άλλες, αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική.
Σε θεσμικό επίπεδο, το νομοθετικό πλαίσιο έχει ήδη αρχίσει να εξελίσσεται. Ο Κώδικας Μετανάστευσης επικαιροποιήθηκε πρόσφατα με τον Ν. 5038/2023. Η διαδικασία πρόσληψης εργαζομένων από τρίτες χώρες, όπως προβλέπεται στο άρθρο 61, εκκινεί μέσω ηλεκτρονικής αίτησης του εργοδότη προς την αρμόδια Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, βάσει των θέσεων εργασίας που καθορίζονται στην Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ανωτέρω νόμου.
Ωστόσο, παραμένουν αναγκαία περαιτέρω μέτρα απλούστευσης των διαδικασιών υποδοχής εργαζομένων από τρίτες χώρες, προκειμένου το ισχύον πλαίσιο εργατικής μετανάστευσης να μην καταστεί αναχρονιστικό.
